معرفی انواع بافت صنایع دستی و سنتی ایران
هنگامی که صحبت از صنایع دستی و این حرفه باستانی می شود، ذهن به سمت هنرهای عظیم و دست ساز می رود. صنایع دستی ایران یکی از شاخص ترین و بهترین هنرهای دستی در جهان است که ریشه عمیقی در فرهنگ و تاریخ این سرزمین دارد. این هنر ارزشمند در ایران از نظر تنوع، طیف گسترده ای دارد که این موضوع، ایران را در زمره کشورهای برتر جهان در زمینه صنایع دستی قرار داده است. اگر علاقه مند به صنایع دستی خاص ایران هستید تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
معرفی انواع بافت صنایع دستی و سنتی ایران
یکی از کهن ترین کشورهای باستانی جهان، ایران است که دارای متنوع ترین صنایع دستی می باشد. بارزترین ویژگی صنایع دستی ایران این است که هیچ یک از دست سازهای ایرانی به یکدیگر شباهت ندارند و هر یک از ظرافت و هنر خاص خود برخوردار هستند. صنایع دستی ایران دستمایه و نشانگر میراث فرهنگی و هنری این منطقه است که ریشه در اعتقادات مذهبی و قومی و همچنین ابتکار و خلاقیت استادان ایرانی دارد. در واقع صنایع دستی ایران، نمادی از هویت، تمدن و فرهنگ است.
1- تأکید بر قدرت در هنر ایرانی پیش از اسلام
اکثر قریب به اتفاق صنایع دستی برگرفته از هنر ایرانی، ریشه در تاریخ و فرهنگ این کشور دارد. طبق اسناد تاریخی به جا مانده، از آنجایی که ایران یکی از بزرگترین امپراتوری های جهان بوده؛ تأکید بر نشان دادن قدرت در هنر و معماری آن، با استفاده از چهره ها و مجسمه های نمادین، ستون های بلند و استفاده از رنگ های قرمز و طلایی (نشان از قدرت و جلال) بسیار به چشم می خورد. نقوش اصلاح شده از این دوره به چهار دسته نقوش گیاهی، حیوانی، انسانی و انتزاعی تقسیم می شوند. این نقوش نه تنها برای تزئینات، بلکه به عنوان نشانه های نمادین نیز مورد استفاده قرار می گرفت.
حتما بخوانید: صنایع دستی چیست؟
2- روحانیت در هنر اسلامی ایرانی
هنر و معماری ایرانی با ورود اسلام تحت تأثیر اصول زیبایی شناسی اسلامی قرار گرفت. قلمرو هنر اسلامی طیف گسترده ای از آفریقای شمالی، آسیای میانه و هند تا اروپای شرقی و اسپانیا را در بر می گیرد. هنر این مناطق تقریباً در دنیا شناخته شده و مورد توجه می باشد. زیبایی هایی که خداوند خلق کرده است الهام بخش هر اثر هنری در فلسفه اسلامی است.
اوج هنر اسلامی ایرانی را می توانیم در معماری و دکوراسیون مساجد ببینیم.
3- تزئینات در هنر اسلامی ایرانی
در فلسفه اسلامی، اجسام به شکل خشن آنها و بدون تزئینات ارزش زیادی ندارند. با شکل دادن به مواد و اجسام است که هنرمند آنها را ارزشمند می کند. این نمونه کوچک همان کاری است که خداوند متعال، خالق زیبایی با جهان کرده است. بنابراین، هرچه اجسام و مواد زیبا و تزئینی تر باشند، برای مکانی مقدس مانند مسجد نیز شایسته تر هستند. تزئینات وسائل، کالاها و محیط بر هنرهای تزئینی و بافت صنایع دستی ایرانی تأثیر به سزایی گذاشته است.
4- طرح های عربی در هنر اسلامی ایرانی
به دنبال ممنوعیت استفاده از تصاویر حیوانات و انسان ها در هنرهای اسلامی، هنرمندان به نقوش گیاهی و گل روی آوردند. این نقوش، معروف به طرح عربی، نماد رشد و تعالی معنوی بودند. هنرمندان اسلامی به مرور زمان در طراحی نقوش عربی مهارت پیدا کرده و استثنایی شدند. نقوش عربی در صنایع دستی، هنرهای تزئینی دست ساز ایرانی و در معماری ایرانی مورد استفاده است. به همین دلیل صنایع دستی ایرانی در مورد استفاده از نقوش، الگوها و تزئینات در جهان معروف است.
5- هندسه و تقارن در هنر اسلامی ایرانی
یکی از شاخص ترین بافت صنایع دستی استفاده از عناصر هنر اسلامی هندسه و تقارن است زیرا نشان دهنده تعادل می باشد. مهم نیست که هنرمند چه طرحی را با استفاده از نقوش عربی یا خوشنویسی طراحی می کند، او همیشه این دو عامل را در نظر می گیرد. هندسه و تقارن ساختارهای اساسی طراحی هستند. صنایع دستی ایرانی مانند ماندالا، منسوجات، کارهای داخلی چوبی و میناکاری از جمله هنرهای تزئینی با طرح های هندسی و متقارن هستند.
6- الهام از طبیعت در هنر عشایر ایرانی
گرچه طبیعت در همه هنرهای تزئینی ایرانی منبع الهام است، اما هنرمندان عشایر ایرانی آن را کاملاً در آثار خود منعکس می کنند. آنها تمام زندگی خود را در طبیعت گذرانده اند و یاد گرفته اند که چگونه از نیروهای طبیعی به نفع خود استفاده کنند. هنر آنها منعکس کننده ذهن خلاق آنها است که خالص، صادقانه و آزادانه تحت تأثیر طبیعت است و تنها منبع الهام آنها می باشد.
به طور کلی، صنایع دستی دست ساز که با عشق ساخته می شود، هرگز مانند تولیدات کارخانه، خشک و بی روح به نظر نمی رسد. در هنر قبیله ای ایرانی، گاهی اوقات می توانید نقص را ببینید. برخلاف آنچه همه فکر می کنند این نشان دهنده اصالت و صداقت کار است.
هنر ایرانی گسترده است و توسط گروه های مختلف در ایران انجام می شود. این می تواند باعث الهام بخشیدن به هنرمندان سراسر جهان شود.
حتما بخوانید: صنایع دستی زیبا
شرکت نقش و دوخت بهترین تولید کننده صنایع دستی جهان در ایران است که افراد آن مهارت خاصی در ساخت این صنایع دارند. اگر به محصولات دست ساز اهمیت ویژه ای می دهید با مراجعه به سایت نقش و دوخت از محصولات این شرکت دیدن فرمایید.
انواع صنایع دستی عبارت اند از:
سون دوزی، چرم دوزی، قلاب بافی، گلدوزی، نمد سازی، بافندگی، مکرومه ، لحاف دوزی، هنر ملیله، هنر و صنعت چوب، سفالگری و صنایع دستی شیشه، جواهرات و...
معمولاً این اصطلاح در مورد تکنیک های سنتی برای ایجاد اقلام (چه برای استفاده شخصی و چه به عنوان کالاهایی) که هم عملی و هم زیبایی شناختی است، به کار می رود. صنایع دستی صنایعی است که بدون استفاده از ماشین آلات با دست برای تأمین نیازهای مردم تولید می شود.
مقوله های هنر سنتی شامل ادبیات (شامل شعر، نمایش، داستان و ...) ، هنرهای تجسمی (نقاشی، طراحی، مجسمه سازی و غیره)، هنرهای گرافیکی (نقاشی، طراحی و..)، هنرهای پلاستیکی (عروسک سازی) ، هنرهای تزئینی (مینا کاری، سوزن دوزی، چرم دوزی و...)
تکنیک های سوزن دوزی با توجه به روش استفاده ممکن است از روش دوخت سوزن دوزی بلوچی که ترکیبی از دوخت های بلوچی (جوک، ، روچ بر، جالار، سراوانی دوچ، کویته دوچ و غیره) باشد.